Co to są zatoki?
Zatoki przynosowe to połączone z jamą nosową przestrzenie zlokalizowane w obrębie twarzoczaszki. Wyróżniamy zatoki czołowe, klinowe, szczękowe, łzowe oraz komórki sitowe. Ich rozwój rozpoczyna się już w życiu płodowym, natomiast ostateczne wymiary osiągają dopiero w drugiej dekadzie życia. Ich dokładna funkcja nie została jeszcze w pełni zbadana, jednak przyjmuje się, że odpowiedzialne są między innymi za nawilżanie i ogrzewanie wdychanego przez nas powietrza, a także za ochronę mózgu i ucha wewnętrznego.
Przyczyny bólu zatok
Zdrowe zatoki wypełnione są powietrzem. Gdy na powierzchni wyścielającej je błony śluzowej, znajdą się szkodliwe drobnoustroje, ich naturalne ujścia do jamy nosowej zostaną zamknięte, a transport śluzu zaburzony, może wytworzyć się stan zapalny obejmujący także jamy nosa.
Do czynników ryzyka rozwoju zapalenia zatok należą:
- alergiczny nieżyt nosa i inne alergie wziewne,
- skrzywiona przegroda i wady anatomiczne ścian bocznych nosa,
- refuks żołądkowo – przełykowy,
- próchnica,
- nieprawidłowo działający układ odpornościowy,
- częsta ekspozycja na dym tytoniowy,
- narażenie na pył, kurz, opary niektórych chemikaliów i inne zanieczyszczenia powietrza.
Rodzaje zapalenia zatok
Ze względu na długość trwania infekcji, wyróżniamy kilka typów zapalenia zatok:
- Ostre zapalenie zatok – pojawia się nagle i trwa nie dłużej niż 4 tygodnie. Prawidłowo leczona nie pozostawia przykrych powikłań;
- Nawracające zapalenie zatok – jest najczęściej następstwem nieleczonego lub leczonego nieprawidłowo ostrego zapalenia zatok. Diagnozuje się je wtedy, gdy pacjent w ciągu jednego roku kalendarzowego kilkukrotnie zmaga się z problemem ostrego zapalenia zatok, a każdy epizod trwa około 7-10 dni, ale poddaje się leczeniu.
- Podostre zapalenie zatok – trwa od 4 do 12 tygodni. Spowodowane jest najczęściej zaniechaniem terapii lub niedoleczeniem ostrego zapalenia zatok. W przypadku zapalenia podostrego, nie dochodzi do powstania zmian przetrwałych, a podrażniona w czasie infekcji śluzówka jest w stanie całkowicie się zregenerować.
- Przewlekłe zapalenie zatok – trwa ponad 12 tygodni i nawraca przynajmniej cztery razy w ciągu roku. Powstaje zwykle jako powikłanie po nieodpowiednio leczonym lub zbagatelizowanym ostrym zapaleniu zatok.
Objawy zapalenia zatok
Do najczęstszych symptomów zapalenia zatok należą:
- zatkany nos i trudności z oddychaniem,
- wydzielina spływająca po tylnej ścianie gardła,
- chrypka i podrażnienie błon śluzowych gardła,
- ból głowy,
- ból u nasady nosa i w okolicach kości policzkowych, nasilający się przy schylaniu,
- katar,
- kaszel,
- gorączka,
- ogólne osłabienie i uczucie rozbicia.
Wielu pacjentów zmagających się z bólem zatok, zauważa u siebie także obrzęk tkanek miękkich w obrębie oczu, a także pogorszenie węchu. Jeśli infekcja dotyczy zatok szczękowych, może towarzyszyć jej również ból zębów oraz nieświeży zapach z ust.
Zapalenie zatok – leczenie
Jeżeli przyczyną bólu zatok jest infekcja wirusowa, w początkowym stadium stosuje się leczenie objawowe. Pacjentom zmagającym się z tą dolegliwością w jej pierwszych etapach zaleca się zwykle domowe sposoby, znane już od pokoleń. W tym czasie niezwykle ważne jest odpowiednie nawodnienie organizmu. Żeby wydzielina stała się rzadsza i łatwiejsza do usunięcia, należy wypijać co najmniej 2 litry płynów dziennie. Oprócz naturalnej wody mineralnej, warto sięgać także po napary ziołowe, herbatę z dodatkiem malin i imbiru lub innych rozgrzewających przypraw.
Sprawdzoną i skuteczną metodą radzenia sobie z dolegliwościami związanymi z zapaleniem zatok jest regularne stosowanie inhalacji. Nebulizacja pomaga udrożnić drogi oddechowe, upłynnić i usunąć zalegającą w zatokach wydzielinę. Dobrym wyborem będzie postawienie na preparat do inhalacji, który oprócz chlorku sodu zawiera także kwas hialuronowy lub ektoinę. Te naturalne substancje nawilżą i wesprą regenerację podrażnionych na skutek infekcji błon śluzowych. Znajdziesz je między innymi w Ectodose oraz NEBU-dose hialuronic.
Ponadto, pacjenci zmagający się z zapaleniem zatok, mogą zaopatrzyć się także w preparaty działające obkurczająco na błonę śluzową nosa i zatok, jak na przykład spray do nosa Ectorhin, który dodatkowo ją nawilży i stworzy na jej powierzchni ochronny film, zapobiegający szkodliwemu działaniu drobnoustrojów.
Tak samo, jak w przypadku każdej infekcji, pacjentom cierpiącym na zapalenie zatok, zaleca się także odpoczynek i regenerację. Jeżeli pomimo stosowania wyżej wymienionych środków, objawy nie miną po 5-7 dniach lub jeżeli będzie towarzyszyła im wysoka gorączka, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem rodzinnym. Jeśli okaże się, że ból zatok ma etiologię bakteryjną, konieczne może okazać się włączenie antybiotykoterapii, a w przypadku zapalenia zatok spowodowanego obecnością grzybów – sięgnięcie po leki przeciwgrzybicze.
Zapalenia zatok nie można bagatelizować. Działaj od razu, gdy zauważysz pierwsze niepokojące Cię objawy. Nieleczone lub leczone w niewłaściwy sposób może bowiem doprowadzić do znacznie poważniejszych problemów zdrowotnych, w tym przewlekłego zapalenia zatok będącego wskazaniem do przeprowadzenia operacji.
